W najbliższy poniedziałek 26 marca 2018 r. o godz. 16.30 w Książnicy Cieszyńskiej odbędzie się druga już w tym roku sesja wykładowa organizowanej przez Instytut Pamięci Narodowej Akademii Niepodległości. Tym razem studenci Akademii wysłuchać będą mogli wykładów dr hab. Joanny Januszewskiej-Jurkiewicz (Uniwersytet Śląski w Katowicach) pt.: Zbiorowy portret uczestników ruchu paramilitarnego oraz prof. dr. hab. Wiesława Jana Wysockiego (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) pt. Drużyniacy i strzelcy. Zgodnie z zasadami przyjętymi na pierwszym tegorocznym spotkaniu z cyklu Akademia Niepodległości, jego uczestnicy otrzymać będą mogli potwierdzenie udziału w indeksach akademickich. Ci zaś spośród gości, którzy nie mieli możliwości wzięcia udziału w spotkaniu styczniowym, będą się mogli zaopatrzyć zarówno w same indeksy, jak i inne związane z Akademią gadżety.
Zbiorowy portret uczestników ruchu paramilitarnego. Na początku XX wieku – choć duża część społeczeństwa nie wierzyła, że nieuchronnie dobiega końca la Belle Époque – zbliżający się konflikt wojenny dawał o sobie znać krystalizowaniem się rywalizujących bloków politycznych i niepokojami na Bałkanach. Po wygaśnięciu rewolucji lat 1905-1907, grono działaczy socjalistycznych związanych z Józefem Piłsudskim, dotychczasowym przywódcą Organizacji Bojowej PPS, przeniosło swą aktywność do Galicji. Podjęto pracę nad przygotowaniem kadr zbrojnych, które po wybuchu konfliktu między zaborcami mogłyby walczyć przeciw Rosji, dążąc do utworzenia zalążka niepodległego państwa – „polskiego Piemontu”. W atmosferze zbliżającej się wojny młodzież akademicka, uczniowie szkół średnich, młodzi robotnicy i rzemieślnicy masowo lgnęli do organizacji paramilitarnych powstających z inspiracji Związku Walki Czynnej, a potem także ugrupowań politycznych różnej orientacji: Związku Strzeleckiego, „Strzelca”, Polskich Drużyn Strzeleckich, Drużyn Bartoszowych, Drużyn Podhalańskich, Polowych Drużyn „Sokoła”, drużyn skautowych. W ruchu niepodległościowym spotkali się zarówno działacze wywodzący się z ruchu socjalistycznego, jak i środowiska związane dotąd z ruchem narodowym. Istotnym czynnikiem było oddolne poparcie młodzieży dla hasła zerwania z biernością i jej zainteresowanie odnowieniem polskich tradycji militarnych. Choć nie brakowało złośliwych opinii, że Piłsudski „organizuje przeszkolenie wojskowe garbatych i kulawych studentów” to szeroki, pełen entuzjazmu udział młodzieży akademickiej, szkolnej, ale też rzemieślniczej i robotniczej w ruchu paramilitarnym stał się podwaliną powstania fenomenu „inteligenckiego wojska”, jakim były Legiony Polskie.
Joanna Januszewska-Jurkiewicz, dr hab., adiunkt w Instytucie Historii (Zakład Historii Najnowszej). Jej zainteresowania naukowe dotyczą pograniczy narodowościowych (dawne Wielkie Księstwo Litewskie, Śląsk Cieszyński), życia społeczno-politycznego II Rzeczypospolitej, głównie województw wileńskiego i śląskiego oraz dziejów harcerstwa. Jest autorką książek: Zaolzie w polityce rządu i opinii społeczeństwa polskiego (1925-1937) i Stosunki narodowościowe na Wileńszczyźnie w latach 1920-1939.
Dotychczasowe wykłady w ramach Akademii Niepodległości w Cieszynie:
– Inauguracja, 11 grudnia 2017 r.:
dr hab. Lech Krzyżanowski: Józef Piłsudski – twórca Niepodległej