VI sesja wykładowa Akademii Niepodległości

W poniedziałek 14 stycznia 2019 r. o godz. 16.30 w Książnicy Cieszyńskiej odbędzie się pierwsza w tym roku sesja wykładowa organizowanej przez Instytut Pamięci Narodowej Akademii Niepodległości. Tym razem studenci Akademii wysłuchać będą mogli wykładów prof. dra hab. Janusza Odziemkowskiego (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) pt.: „Dziedzictwo zaborów i budowanie Niepodległej” oraz dra hab. Tomasza Panfila (IPN Lublin) pt. „»Wolność nie jest nam dana…«, czyli rozważania o Ojcach Niepodległej Rzeczypospolitej (Ignacy Paderewski, Ignacy Daszyński, Wincenty Witos)”. Zgodnie z zasadami przyjętymi na pierwszym ubiegłorocznym  spotkaniu z cyklu Akademia Niepodległości, jego uczestnicy otrzymać będą mogli potwierdzenie udziału w indeksach akademickich. Ci zaś spośród gości, którzy nie mieli możliwości wzięcia udziału we wcześniejszych spotkaniach, zaopatrzyć się mogą zarówno w same indeksy, jak i inne związane z Akademią gadżety.

 

 

Dziedzictwo zaborów i budowanie Niepodległej

  • Bilans zaborów: społeczeństwo polskie u progu niepodległości, stan ziem polskich po wojnie światowej.
  • Kto chciał niepodległej Polski? Polska w planach Ententy, sąsiedzi wobec odradzającej się Rzeczypospolitej.
  • Walczyć czy paktować? Czy możliwe było uniknięcie wojen z Ukrainą, Rosją, konfliktu z Niemcami i Czechami. Dwie koncepcje państwa: federacyjna i inkorporacyjna.
  • Pierwszy pobór do polskiego wojska – jego nieoczekiwane efekty i wnioski dla polityków i wojskowych.
  • Rola „Błękitnej Armii”. Decyzje, które ocaliły niepodległość wiosną 1919 r. i stworzyły podwaliny zwycięstwa  w 1920 roku
    Konflikt polsko-ukraiński. Nieudane negocjacje i spóźniony sojusz.
  • Dylematy polskiej polityki – wesprzeć „białą” czy „czerwoną” Rosję, czy negocjować pokój zimą 1919/1920 r?
  • Decyzja Piłsudskiego podjęcia karty ukraińskiej i wyprawa na Kijów – konieczność czy polityczna awantura?
  • Porażki VI-VII 1920 r. – ich przyczyny i skutki.
  • „Cud nad Wisłą” – mobilizacja społeczeństwa, geneza planu uderzenia znad Wieprza i przyczyny klęski Armii Czerwonej
    Ostatnia kampania wojny polsko- rosyjskiej: bitwy, które załamały Armię Czerwoną i zmusiły Lenina do zmiany planów opanowania Polski
  • Dylematy polskie w rokowaniach pokojowych z Rosją i ostateczne wytyczenie granicy.
  • Znaczenie polskiego zwycięstwa i traktatu ryskiego. Ocalenie Europy czy zaproszenie do nowej wojny – opinie politologów i historyków zachodnich i Europy środkowo-wschodniej.

 

Prof. zwycz. dr hab. Janusz Odziemkowski, absolwent UW, w latach 1981-1990 pracownik Ośrodka Dokumentacji i Studiów Społecznych, Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN, w l.atach 1990 -1994 szef sekretariatu MON, szef Urzędu d.s. Kombatantów i Osób Represjonowanych, następnie pracownik Wojskowego Instytutu Historycznego i Akademii Obrony Narodowej. Od 1998 r. pracownik Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Autor 40 książek i wielu artykułów z zakresu historii wojskowości, historii Kościoła, międzynarodowych konfliktów zbrojnych, historii walk o niepodległość XIX-XX w. i II Rzeczypospolitej. Spod jego pióra wyszły m.in. Armia i społeczeństwo II Rzeczypospolitej (Warszawa 1996), Służba duszpasterska Wojska Polskiego 1914-1945 (Warszawa 1998), Międzynarodowe konflikty zbrojne po drugiej wojnie światowej (Warszawa 2006), Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920 (Warszawa 2010), Polskie kolejnictwo wojskowe na froncie wschodnim 1918-1920 ( Kraków 2011).

 


 

„Wolność nie jest nam dana…”, czyli rozważania o Ojcach Niepodległej Rzeczypospolitej

Nie ulegajmy jednak zaślepieniu, jakobyśmy „dostali Polskę darmo”. Nie zamykajmy oczu na własny ruch odrodzeńczy, który na długo przed wojną światową ogarnął szerokie warstwy ludu polskiego. Obce armie nie mogłyby państwowo wyzwolić narodu-trupa, narodu, który by sam nie miał w sobie woli do życia, woli do wolności i niepodległości! Tak mówił Ignacy Daszyński, już jako marszałek Sejmu Rzeczypospolitej w X rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. I wielką miał rację wspominając o polskim „ruchu odrodzeńczym”, rozwijającym się od schyłku XIX stulecia, a którego kulminacja przypadła szczęśliwie na chwilę dla wolnej Polski najtrudniejszą – na lato 1920 r. Tego ruchu odrodzeńczego sam Daszyński był jedną z najważniejszych postaci. Sześciu Ojców Niepodległości bowiem możemy ustawić w pewnym szyku: na czele Piłsudski i Dmowski, dwaj najwięksi, żołnierz i dyplomata uzupełniający się wzajemnie. Bowiem bez wsparcia dyplomatów, krew żołnierska aż nazbyt często wsiąka w ziemię bezowocnie, wysiłki zaś polityczne nie poparte szablą, bagnetem, karabinem trzymanymi przez zdeterminowanych patriotów, bywają jałowe wywołując tylko bezsilne echo w konferencyjnych salach i gabinetach polityków.

Za tą wielką dwójką stoi w szeregu następnych czterech. Wszyscy oni wykonali podobną pracę i podobną rolę odegrali – stali się budzicielami woli, woli do życia, woli do wolności i niepodległości. To oni dostarczyli Piłsudskiemu i Dmowskiemu żołnierzy gotowych walczyć i ginąć dla wolnej Polski. To Wincenty Witos przekonał chłopów, że ojcowizna to ważna rzecz – lecz Ojczyzna jeszcze ważniejsza. To Daszyński zaszczepił w robotnikach przekonanie, że sprawiedliwość społeczna i prawa socjalne są ważne – lecz, że nigdy nie dadzą ich obcy, że będą pełne i prawdziwe tylko w suwerennym, własnym państwie. To Korfanty przekonał Ślązaków, że najlepiej im będzie w wolnej Polsce. Maestro Paderewski zaś.. Jak sam stwierdził w swym przemówieniu poznańskim, stał się symbolem – żywym symbolem poświęcenia własnych ambicji i zamierzeń na rzecz dobra wspólnego. To on, odkładając na bok karierę, wykuł z tęsknot Polonii amerykańskiej potężny oręż, bez którego niemożliwym byłoby chyba wygranie toczonych jednocześnie czterech wojen – zasługą Paderewskiego jest Błękitna Armia.

 

Dr hab. Tomasz Panfil, od 1990 roku pracownik naukowy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, publicysta historyczny. Po magisterium w 1987 r., uzyskał stopień doktora w 1989 r. na podstawie pracy  Medal w kulturze staropolskiej, w 2002 habilitował na podstawie książki Lingua symbolica. O najstarszych wyobrażeniach heraldycznych w Polsce. W latach 2003-2014 kolejno profesor KUL, dyrektor Instytutu Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym, kierownik Katedry Nauk Pomocniczych Historii. Autor ponad dwustu publikacji naukowych, popularnonaukowych i edukacyjnych. W latach 1990-1991 burmistrz Sandomierza, jako pierwszy w Polsce zdekomunizował przestrzeń publiczną miasta usuwając sowieckie pomniki i przywracając historyczne nazwy ulic i placów. Od 2017 r. pełni obowiązki naczelnika Biura Edukacji Narodowej IPN Oddział w Lublinie. Ostatnie książki to Tyle we mnie siły. Opowieść o życiu Księdza generała Brygady Witolda Kiedrowskiego 1912-2012 (Warszawa 2016) oraz Ignacy Daszyński 1866-1936 (Warszawa 2018).

 

 

Dotychczasowe wykłady w ramach Akademii Niepodległości w Cieszynie:

– Inauguracja, 11 grudnia 2017 r.:
dr hab. Lech Krzyżanowski:
Józef Piłsudski – twórca Niepodległej

– I Sesja wykładowa, 22 stycznia 2018 r.:
prof. Włodzimierz Suleja: Socjalistyczna irredenta, dr Miłosz Skrzypek: Cieszyńskie drogi do Niepodległej

– II Sesja wykładowa, 26 marca 2018 r.:
dr hab. Joanna Januszewska-Jurkiewicz: Zbiorowy portret uczestników ruchu paramilitarnego,  prof. Wiesław Jan Wysocki:
Drużyniacy i strzelcy

– III Sesja wykładowa, 22 maja 2018 r.:
prof. dr hab. Andrzej Chwalby: Legionowy wysiłek, dr Jerzy Kirszak: Generał Kazimierz Sosnkowski – współtwórca niepodległości

– IV Sesja wykładowa, 11 września 2018 r.:
dr Wojciech Muszyński (IPN Warszawa) i dr Rafał Sierchuła (IPN Poznań): Generał Józef Haller (1873-1960) i jego żołnierze

 – V Sesja wykładowa, 5 listopada 2018 r.:
prof. dr hab. Krzysztof Kawalec (Uniwersytet Wrocławski): Dyplomaci i żołnierze,  prof. dr hab. Zdzisław J. Winnicki: Budowanie państwowości