Cieszyn 1918 | Reprezentanci polskiego ludu

Posiedzenie Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego w pałacu myśliwskim na wzgórzu zamkowym w Cieszynie

prawdopodobnie 17 czerwca 1919

Od lewej siedzą:

  1. Wiktor Sembol (1884-1968). Ur. w Karwinie. Drukarz, polski działacz narodowy. Właściciel Ludowej Drukarni Sembol i Spółka we Frysztacie. [PPSD]
  2. Franciszek Czyż. Górnik z Datyń Dolnych. [PPSD]
  3. Józef Machej (1885-1974). Ur. w Kończycach Małych. Górnik, działacz polityczny i spółdzielczy. Poseł na Sejm Śląski w Katowicach (1922-1935). [PPSD]
  4. Józef Mola (1876-1924). Rolnik w Czechowicach, urzędnik kolejowy, działacz społeczny. Wójt Czechowic (1917-1922). [ZŚK]
  5. Leon Wolf (1883-1968). Ur. w Szonychlu. Właściciel kancelarii adwokackiej we Frysztacie (1916-1939). Poseł do Zgromadzenia Narodowego w Pradze (1925- 1929 i 1935-1938). Senator RP (1938-1939). Po II wojnie światowej notariusz w Bielsku. [ZŚK]
  6. Wacław Olszak (1868-1939). Ur. w Szonowie. Lekarz w Karwinie, polski działacz narodowy i społeczny. Burmistrz Karwiny (1928-1936). Prezes Rady Naczelnej Polaków w Czechosłowacji (1935-1939). [ZŚK]
  7. Jan Mirocha (1876-1942). Ur. w Zembrzycach k. Suchej Beskidzkiej. Nauczyciel, folklorysta. Kierownik szkoły w Zarzeczu (1918-1933) oraz komendant tamtejszej Ochotniczej Straży Pożarnej. [ZŚK]
  8. Jan Kotas (1878-1954). Ur. w Cieszynie. Nauczyciel, działacz społeczny i oświatowy. Nauczyciel szkół ludowych w Pudłowie i Dąbrowie oraz szkoły wydziałowej w Dąbrowie. Kierownik szkoły ludowej w Jaworzu Średnim (1910-1912). Komisaryczny burmistrz Orłowej (1938-1939). [PZN]
  9. Bolesław Włodek. Nauczyciel w Gruszowie, redaktor Wiadomości Cieszyńskich. [ZSN]
  10. Paweł Lazar (1872-1928). Ur. w Ustroniu. Właściciel zakładu stolarskiego, działacz spółdzielczy i oświatowy. [PPSD]
  11. Zofia Kirkor-Kiedroniowa (1872-1952). Ur. w Borowie k. Łowicza. Polska działaczka narodowa i historyczka. Od 1905 r. żona inż. Józefa Kiedronia z Dąbrowy, ministra przemysłu i handlu RP w latach 1923-1925. Działaczka Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego i Towarzystwa Szkoły Ludowej. [PZN]
  12. Józef Londzin (1862-1929). Ur. w Zabrzegu. Ksiądz katolicki, polski działacz społeczny i narodowy, redaktor i wydawca Gwiazdki Cieszyńskiej. Poseł do Rady Państwa w Wiedniu (1907-1918). Poseł na Sejm RP (1919-1928), następnie senator RP. Burmistrz Cieszyna (1927-1929). Autor licznych prac naukowych. [ZŚK]
  13. Kazimierz Piątkowski (1873-1942). Ur. we Lwowie. Nauczyciel i polski działacz narodowy. Dyrektor Polskiego Gimnazjum Realnego w Orłowej (1912-1920). [PZN]
  14. Eugeniusz Brzuska (1885-1938). Ur. w Rychwałdzie. Ksiądz katolicki, polski działacz narodowy i polityczny. Katecheta w Cieszynie, Orłowej i Bielsku. Poseł na Sejm Śląski w Katowicach (1922-1930). Wiceburmistrz Cieszyna (1925 – 1927). Proboszcz w Ogrodzonej (1934-1938). [ZŚK]
  15. Tadeusz Reger (1872-1938). Ur. w Nowym Jorku. Polski działacz narodowo-polityczny i społeczny. Lider Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicjii Śląska Cieszyńskiego. Redaktor czasopisma Robotnik Śląski. Poseł do Rady Państwa w Wiedniu (1911-1918). Poseł na Sejm RP (1919-1935). [PPSD]
  16. Feliks Hajduk (1885-1924). Ur. w Rudkach k. Lwowa. Nauczyciel i działacz społeczny. Założyciel drużyny skautowej im. Kazimierza Pułaskiego w Cieszynie (1913). Jeden z organizatorów i żołnierz Legionu Śląskiego. Prezes Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego (1922-1924). Wiceburmistrz Cieszyna (1922-1924). Protokolant Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego.
  17. Franciszek Halfar (1849-1928). Ur. w Szobiszowicach Górnych. Działacz polityczny, narodowy i kulturalny. Wójt Poręby (od 1879). Poseł na Śląski Sejm Krajowy w Opawie (od 1902). [ZŚK]
  18. Maria Sojka (1875-1944). Ur. w Lesznej Górnej. Polska działaczka narodowa. Aktywistka Związku Niewiast Katolickich w Cieszynie. [ZŚK]
  19. Franciszek Tomiczek (1865-1927). Polski działacz narodowy oraz religijny. Budowniczy w Bobrku koło Cieszyna. Działacz stowarzyszeń katolickich i Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego. [ZŚK]
  20. Władysław Jeziorski (1882-1934). Ur. w Krakowie. Nauczyciel muzyki w Cieszynie, kompozytor, zbieracz oraz wydawca pieśni narodowych i żołnierskich. [ZSN]
  21. Dorota Kłuszyńska (1874-1952). Ur. w Tarnowie. Działaczka polityczna. Od 1896 r. żona lekarza Henryka Kłuszyńskiego. Przewodnicząca Ligi Kobiet na Śląsku. Senator RP (1925-1935). Poseł na Sejm PRL (1947-1952). [PPSD]
  22. Franciszek Parchański. Działacz polityczny. [PPS]
  23. Ryszard Kunicki (1873-1960). Ur. w Tyf isie (Kaukaz). Lekarz, działacz polityczny. Poseł do Rady Państwa w Wiedniu (1907-1911). Poseł na Sejm Ustawodawczy RP (1919-1922). [PPSD]
  24. Piotr Kornuta (1880-1945). Ur. w Trzyńcu. Ślusarz, działacz polityczny i społeczny. Jeden z organizatorów Domu Robotniczego w Trzyńcu i jego gospodarz. Wydawca czasopisma Robotnik Śląski. Burmistrz Trzyńca (1933). [PPSD]

Nieobecni na fotografii członkowie pierwszego składu Rady Narodowej Księstwa
Cieszyńskiego:

Jan Michejda (1853-1927). Ur. w Olbrachcicach. Adwokat, działacz społeczny i polityczny. Poseł na Śląski Sejm Krajowy w Opawie (1890-1918). Poseł do parlamentu w Wiedniu (1901-1907 i 1911-1918). Lider społeczności ewangelickiej na Śląsku Cieszyńskim. Pierwszy polski burmistrz Cieszyna (1922-1927). [PZN]

Paweł Bobek (1883-1945). Ur. w Końskiej. Nauczyciel, redaktor, działacz ruchu ludowego. Nauczyciel szkół ludowych w Ustroniu-Polanie, Ustroniu-Dobce i Błędowicach Dolnych. Kierownik szkoły ludowej w Datyniach Dolnych. Pracownik dydaktyczny seminarium nauczycielskiego w Bobrku. Autor podręczników szkolnych. Sekretarz Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego. Poseł na Sejm RP (1919-1927). [PZN]

Emanuel Chobot (1881-1944). Ur. w Orłowej. Górnik w Łazach i działacz robotniczy. Kontroler i członek zarządu Centralnego Stowarzyszenia Spożywców dla Śląska w Łazach (1915-1938). Poseł do Zgromadzenia Narodowego w Pradze (1929-1935 ). [PPSD]

Jan Jaś (1875-1955). Ur. w Lesznej Dolnej. Rolnik. Wójt Lesznej Dolnej (1900-1903 i 1912-1920). Prezes Rady Nadzorczej Towarzystwa Oszczędności i Zaliczek w Czeskim Cieszynie (1926-1939). [PZN]

Jerzy Kantor (1872-1954). Ur. w Milikowie. Działacz polityczny i związkowy w Suchej Górnej. Poseł na Sejm RP (1919-1920). [PPSD]

Rudolf Kolaczek (1871-1935). Rolnik, polski działacz narodowy. Właściciel gospody w Zebrzydowicach, wójt tejże miejscowości (od 1904). [PZN]

W dniu 17 czerwca 1919 r., w którym prawdopodobnie wykonana została fotograf a prezentująca obrady plenarne Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, uczestnicy posiedzenia zajmowali się głównie problemami bieżącymi, stanowiącymi przedmiot codziennych trosk ludności Śląska Cieszyńskiego:

Aprowizacja dobra. Warszawa o nas pamięta, kolej koszycka idzie na rękę, stąd znaczniejsze transporty. Dla kolonii dzieci w Rabce wynajęto mieszkanie, kąpiele zarząd daje gratis, prosi tylko o dwa wagony węgla. Polski Związek Opieki nad Dziećmi chce także wysłać kolonię dzieci do Darkowa, gdzie hr. Larisch daje znaczne ulgi. Koszta wynoszą 27 tys. K. Towarzystwo prosi o subwencję. Polska Rodzina Opiekuńcza wniosła do Ministerstwa Zdrowia podanie o subwencję na kolonie, półkolonie i kuchnie dla dzieci (koszta 300 tys. K.). […] Parchański skarży się, że mąka chlebowa nagle podrożała z 96 hal. na blisko 3 K. Podwyżkę tę stwierdza ks. Londzin i obiecuje zaraz interwencję w Krajowym Urzędzie Gospodarczym. Parchański prosi, by konsumom, które tę mąkę sprzedały taniej, zwrócić dyferencję. Sembol wnosi interpelację w sprawie: 1) transportów czeskich, 2) w sprawie nadeszłego z Paryża listu, który rzekomo donosi o ugodowym załatwieniu sprawy Śląska. Ks. Londzin odpowiada: Czesi przewieźli przez Śląsk 500 wagonów, przeważnie pustych. Nasze żądania, by żądać stanowczo od Czechów ustąpienia po linię z 5 listopada 1918 roku są Warszawie znane. W liście z Paryża o ugodowym załatwieniu sprawy Śląska mowy nie było. Dr Kunicki: Szczepienie ospy zarządzono, ale nie zawsze ludność o tym jest dostatecznie uwiadomiona. Do szczepienia wezwać należy także dorosłych, górników. Zwrócić należy na to uwagę Rządu Krajowego. Dr Michejda oświadcza, że szczepienie we Frysztackiem idzie opornie wskutek nieporządków panujących we Frysztacie. Radzi, by tym nieporządkom położyć kres.

Źródło: Protokoły posiedzeń plenarnych Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego (1918-1920). Cz. 1. Wyd. Edward Długajczyk i Miłosz Skrzypek, Cieszyn 2016

Józef Londzin, Dorota Kłuszyńska, Ryszard Kunicki i Paweł Bobek na wzgórzu zamkowym w Cieszynie, 1918

Tadeusz Reger, ks. Eugeniusz Brzuska i Kazimierz Piątkowski u stóp Wieży Piastowskiej na wzgórzu zamkowym w Cieszynie, 1918

Spis treści całej wystawy

  1. Polski my naród, polski lud
  2. Wprowadzenie
  3. Polski żywioł
  4. Przedświt
  5. Ziemi Śląskiej nie odstępujemy
  6. Rada Narodowa
  7. Reprezentanci polskiego ludu
  8. Przewrót
  9. Wola ludu
  10. Spełnienie oczekiwania
  11. Krucha stabilizacja
  12. Zagubieni
  13. W odrodzonej Polsce
  14. Trzy miesiące samostanowienia
  15. W koszarach i na froncie
  16. Trudne sąsiedztwo
  17. Powiew wielkiej polityki
  18. Najazd czeski
  19. Podział
  20. Pamięć

O wystawie

Ekspozycja stanowi rozszerzoną wersję wystawy

„Trzy miesiące samostanowienia” przygotowanej i otwartej w Książnicy Cieszyńskiej w 1998 r., której Ośrodek Dokumentacyjny Kongresu Polaków w Republice Czeskiej nadał w 2008 r. formę planszową.

Scenariusz wystawy

Krzysztof Szelong, Wojciech Święs

Konsultacje

Prof. dr hab. Andrzej Chwalba

Opracowanie merytoryczne

Stefan Król, Anna Rusnok, Marian Steffek, Krzysztof Szelong, Wojciech Święs

Projekt i opracowanie graficzne

dinksy.com.pl

Wykorzystano materiały ze zbiorów

Archiwum Państwowego w Katowicach Oddziału w Cieszynie, Biblioteki i Archiwum im. B.R. Tschammera, Książnicy Cieszyńskiej, Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Ośrodka Dokumentacyjnego Kongresu Polaków
w Republice Czeskiej.

oraz

Cyfrowej Biblioteki Narodowej Polona, WikiCommons

W projekcie graficznym wykorzystano kroje

Antykwa Półtawskiego
(Bogusław Jackowski, Janusz M. Nowacki, Piotr Strzelczyk),
Kurier
(Małgorzata Budyta).

Wydawca

Książnica Cieszyńska
ul. Mennicza 46
43-400 Cieszyn
tel. (33) 851 38 41
fax: (33) 851 38 45
e-mail: ksiaznica@kc-cieszyn.pl
www.kc-cieszyn.pl

Druk

studio-CMYK.pl
Cieszyn 2017

Patroni medialni wystawy